Tv-commercials die schokkende beelden vertonen om op die manier hardrijden te ontmoedigen, werken averechts. Vooral mannelijke automobilisten gaan juist harder rijden om het ongelijk van de commercial te bewijzen.
Dat blijkt uit een onderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). Onderzoekers toonden bloederige tv-commercials aan 81ervaren bestuurders die vooraf en achteraf een vragenlijst invulden. Bij vrouwen hadden de commercials tot op zekere hoogte wel het beoogde effect, terwijl mannelijke bestuurders na het zien van het voorlichtingsfilmpje juist minder bereid bleken zich aan de maximumsnelheid te houden. Volgens de onderzoeken bagatelliseren zij de boodschap en zetten ze zich af tegen de commercial.
Mannen vinden meestal dat ze goed kunnen rijden, het is onderdeel van hun zelfbeeld, zegt Rob Ruiter, universitair docent experimentele psychologie aan de Universiteit van Maastricht. Door juist harder te gaan rijden, willen ze het ongelijk van de spot bewijzen.
De onderzoekers gebruikten een Australische commercial, maar ook in Nederlandse campagnes moet angst leiden tot ander gedrag. Hoewel het ministerie van Verkeer en Waterstaat al op vriendelijker spotjes is overgestapt, gebruiken gemeenten en provincies steeds vaker de soms gruwelijke gevolgen van ongevallen in hun campagnes. Door verkeersongevallen gehandicapte mensen geven bijvoorbeeld voorlichting aan jongeren over veilig rijden. Rob Ruiter vindt dit een zeer slechte manier van informeren. De jongeren zijn natuurlijk geschokt, maar het verhaal staat te ver van hen af. Je roept angst op zonder een alternatief te bieden. De mooiste campagnes laten de ernst van de zaak zien en maken duidelijk dat het ook jou kan overkomen.
Bezig met laden van de foto's