Het viel niet in de lijn der verwachtingen dat de lievelingsauto van Keizer Wilhelm II, een indrukwekkende Mercedes-Benz 770 K Pullman cabriolet F, ooit nog voor het bordes van Huis Doorn zou komen te staan. De keizer had immers te kennen gegeven dat er met zijn auto niet meer mocht worden gereden na zijn dood, net zoals de inrichting van het huis niet mocht worden veranderd. En zo resideerde de 2,7 ton wegende open zeszitter de afgelopen decennia in het Mercedes-Benz Museum in Stuttgart, naast de al even imposante Mercedes van de Japanse Keizer Hirohito. Maar afgelopen april maakte hij een rentree en werden huis en auto voor het eerst in 57 jaar weer verenigd.

Alsof er nooit iets was veranderd. Sinds het overlijden van de keizer ís er dan ook praktisch niets veranderd. Huis Doorn bleef het Huis Doorn zoals dat door de keizer werd achtergelaten. De tafels bleven staan waar ze stonden, de schilderijen bleven hangen op hun plaatsen aan de muur en de perzen bleven liggen op de gepolitoerde parketvloeren. Precies zoals de laatste bewoner dat wenste. Nu was die bewoner, Keizer Friedrich Wilhelm Victor Albert II, ook een excentriek man met een exorbitante inventaris. De keizer kocht het huis in 1918 van Baronesse Heemstra de Beaufort, de tante van Audrey Hepburn, maar was liever in zijn Duitse paleizen gebleven. De vorst kwam dan ook niet zomaar naar Nederland: het verliezen van de Eerste Wereldoorlog werd grotendeels aan hem toeschreven en de keizer werd op 9 november 1918 uit Duitsland verbannen. Omdat hij op het moment van de uitspraak in zijn paleis in het Belgische Spa was, bleven er voor de keizer en zijn gevolg niet veel opties over om een plaats uit te kiezen voor ballingschap. Het moest wel het neutrale Nederlands grondgebied worden.

Op 10 november was Nederland daarmee een excentrieke vorst rijker die vertakkingen had in diverse Europese koningshuizen. Zo was Wilhelm II een kleinzoon van de Britse koningin Victoria en een zwager van de Russische Tsaar Nicolas. En ook de Van Oranjes zijn verweven in de stamboom van de keizer: Willem I Van Oranje Nassau was een oudoom van Wilhelms vader Friedrich III. Op verzoek van de Nederlandse Minister van Buitenlandse zaken brengt de keizer zijn eerste tijd in Nederland op Slot Amerongen door, maar liet zijn oog al snel op Huis Doorn vallen. De 59 wagonladingen tellende inventaris, afkomstig uit de keizerlijke paleizen in Pottsdam en Berlijn, arriveert er in mei 1920. Van tafelzilver tot tandenstokers, van snuifdozen tot beddengoed: Alles kwam mee. En daarmee transformeerde het huis in ieder geval qua inrichting in een 19e eeuws paleis. ‘Het is het laatste 19e eeuwse huis van heel Europa’, wordt nu wel eens gezegd, want na het overlijden van de keizer blijft alles zoals het door de keizer werd achtergelaten. Alsof de tijd er stolde. Het enige dat verdween, is de inhoud van de stallen. Want de keizer zelf wordt in een mausoleum op het landgoed gelegd; zijn auto’s worden het landgoed uitgereden om er nooit meer terug te keren. Tenminste: zo werd aangenomen.

Na het overlijden van de keizer op 4 juni 1941 wordt de auto weggezet. Jarenlang was onbekend wat er mee moest gebeuren, maar op 7 december 1950 hakt de Nederlandse staat eindelijk de knoop door. De auto wordt verkocht aan het Mercedes-Benz Museum in Stuttgart. Sinds die tijd is de 200 pk sterke limousine er tentoongesteld als een van de topstukken. Pas toen afgelopen maart de tijd was aangebroken om de radiateur opnieuw te verchromen, kwam de grote Mercedes voor het eerst het museum uit. En toen dat gedaan was en de nieuwe chroomlaag was aangebracht, leek het de mensen van het museum een aardig idee om de auto dan ook tentoon te stellen op een tentoonstelling in Essen. Vanuit daar was de reis naar zijn oude huis ineens helemaal niet zo gek meer. De auto van de keizer ging op transport. Met een glanzend nieuw chromen grille maakte hij daar na 57 jaar opnieuw zijn opwachting. De oude provinciale kentekenplaten met nummer L15237 nog altijd op de bumpers, de originele lak glanzend gepoetst. Tussen de rododendrons van de lange oprijlaan van het Utrechtse landhuis ontstond een memorabel weerzien.

Dat deze Mercedes het absolute topmodel van 1930 was, zal niemand kunnen ontkennen. Het type 770 K werd ‘Grosser Mercedes’ genoemd en dat is niet zo vreemd als je de enorme afmetingen in ogenschouw neemt: 5,60 meter lang, 1,83 meter breed, 1,84 meter hoog. Met een prijs van 32.000 gulden was het bovendien een onbereikbare auto voor iedereen die niet minstens een land regeerde. Een gewone arbeider verdiende gemiddeld 25 gulden per week; het huren van een normaal huis kwam wekelijks op 4 gulden. Bovendien was de auto van de keizer bepaald niet standaard. Hij werd afgeleverd met een hydraulische servo voor het remsysteem, een automatisch smeersysteem en ‘schnellgangsgetriebe’ – een speciale versnellingsbak – en kwam op een totaal van 35.200 gulden. De aankooprekening is er nog. En zodra je beter naar de auto van de keizer kijkt, stuit je op nog meer details waaruit blijkt dat deze op maat werd gemaakt. Op de eerste plaats heeft de kenmerkende Mercedes-ster op de radiateur plaats moeten maken voor een wapen van Hohersholle. Maar ook in het interieur zijn bijzondere details te ontwaren. Rechts achterin, de vaste plaats van de keizer, stuit je op een zevental knopjes. Eronder waar ze toe dienen: Links; Rechts; Schnell; Langsam; Kehrt; Halt en Haus. Ze zijn er om de chauffeur op gepaste afstand te kunnen dirigeren, want op het dashboard vind je zeven lampjes met dezelfde woorden erbij.

Die knoppen moeten kenmerkend zijn geweest voor de keizer. Een feodale vorst van de oude stempel met ernstige frustraties doordat hij was uitgerangeerd op het wereldtoneel. Door een geboortebeperking had de keizer een kortere linkerarm. Iets dat op de meeste foto’s is gemaskeerd, maar duidelijk is terug te zien aan zijn garderobe. In Duitsland had de militaristische keizer een verzameling van 600 uniformen en een team van veertig man om die te onderhouden, maar in Doorn moest dat alles drastisch worden teruggedrongen. Net als de vrijheid van de keizer. Als hij verder dan drie kilometer buiten Doorn wilde komen, dan moest hij daar toestemming voor aanvragen. Dat het niettemin vaak gebeurde, blijkt wel uit de kilometerstand van de keizerlijke Mercedes, die tussen zijn aflevering op 22 januari 1932 en de dood van de keizer op 4 juni 1941 liefst 129.210 kilometer maakte. De 770 K was duidelijk de favoriete auto van de keizer, die sowieso fervent Mercedes-liefhebber was. Naast deze unieke Mercedes-Benz was hij tevens in het bezit van een Mercedes 460 Nürnberg, een -500 N Limousine, een -260 en een -230. Dat de kilometerstand inmiddels net iets boven de 130.000 is uitgekomen, is overigens verwonderlijk. Want waar en wanneer die extra kilometers zijn afgelegd, valt niet uit de nauwgezette historie van de auto te traceren. Aannemelijk is dat dit tussen 1946 en 1950 is gebeurd, want alleen van die periode is niet bekend wat er met de auto gebeurde.

Het is al met al verbazingwekkend dat er zoveel historie bewaard is gebleven. Niet alleen van deze bijzondere auto, met zijn complete en nauwkeurig bijgehouden logboek, maar ook van de keizer zelf. Aan de hand van dagboeken en verslagen weet men precies hoe het leven van de keizer er in Doorn heeft uitgezien. Onder de regelmatige gasten bevond zich Koningin Emma en ook Juliana en Bernhard komen op bezoek. Prinses Beatrix werd in een kinderwagen over het landgoed gereden. Toch was de dagindeling sober. ’s Morgens werd er begonnen met een wandeling, dan een ontbijt en vervolgens werd er gewerkt in de tuin. Het zagen van bomen was duidelijk een hobby van de keizer. Waarschijnlijk ook om te bewijzen dat zijn handicap hem niet in de weg zat. ’s Middags las de keizer kranten, knipte interessante artikelen uit om die ’s avonds na het diner te bespreken met het personeel of de gasten. Uit dagboekfragmenten van de vleugeladjudant blijken die verhalen ’s avonds tenenkrommend saai te zijn geweest, zo weet de conservator van het museum te vertellen. Dat het niettemin een unieke kijk in het leven van de onttroonde vorst gaf, is duidelijk. Aan alles in dit huis kleeft een verhaal dat bovendien nog na te vertellen is, niet in de laatste plaats aan de auto die voor één keer terugkeerde.

De keizer maakte er op 2 juni 1941 zijn laatste rit mee. Dat was tijdens zijn begrafenis. Voor die gelegenheid werd de carrosserie gedemonteerd om plaats te kunnen bieden aan de kist. Later is die er door het personeel weer keurig netjes opgebouwd en de enige krasjes in de originele grijze lak van de auto zijn misschien wel toen toegebracht, want met uitzondering van het verchromen van de grille, werd de Mercedes in 77 jaar tijd nooit gerestaureerd. Wat dat betreft sluit hij helemaal aan op het unieke karakter van Huis Doorn zelf: alsof de tijd is gestold.

Technische gegevens
Mercedes-Benz 770 K Pullman cabriolet F
Motor: achtcilinder in lijn met compressor, twee kleppen per cilinder
Cilinderinhoud: 7.655 cc.
Vermogen: 200 pk bij 2.800 tpm.
Aandrijving: achterwielen, via vierversnellingsbak.
Remmen: trommelremmen rondom.
Lengte: 5.600 mm.
Breedte: 1.830 mm
Hoogte: 1.840 mm.
Wielbasis: 3.750 mm.
Leeggewicht: 2.700 kg.
Topsnelheid: +/- 160 km/h.
Verbruik: +/- 30 l./100 km.
Nieuwprijs: 35.200 gulden.
Aantal gebouwde exemplaren: 117.